Tombow Europe: Sketchnotes tekenen

Met sketchnotes kun je gecompliceerde zaken of lange presentaties fantastisch opfrissen. Hiervoor benut je een combinatie van tekst en illustraties.

De tekeningen in sketchnotes hoeven niet artistiek hoogdravend te zijn, maar eerder helder en informatief. De combinatie van tekst en beeld maakt beweringen beter te begrijpen en zorgt toch voor detail – diverse beelden in een volgorde of gegroepeerd maken ook complexe zaken vaak heel begrijpelijk. Wanneer je meer wilt weten over het gebruik van sketchnotes, dan ben je hier aan het juiste adres.

Voor deze toepassingen zijn sketchnotes heel geschikt

Sketchnotes zijn een creatieve manier om notities en presentaties weer te geven, of elk soort gebeurtenis. Ze helpen om de focus te richten op de essentiële punten en de mondelinge informatie eenvoudiger op te nemen. Wie later nog eens naar je sketchnotes kijkt, zal zich beslist meteen weer aan de inhoud herinneren – en wel veel beter dan alleen met behulp van de opgeschreven notities.

Een combinatie van beeld en tekst is beter geschikt om ons herinneringsvermogen een steuntje in de rug te geven.

Bij welke gelegenheden je gebruik maakt van sketchnotes, hangt helemaal af van je eigen wensen. Maar eigenlijk kun je alles wat je met woorden uitdrukt ook in sketchnotes weergeven. Het voordeel hiervan: het thema wordt tegelijkertijd overzichtelijk gestructureerd. Recepten, handleidingen, informatie omtrent een bepaald onderwerp – je kunt het allemaal vasthouden in een sketchnote.

Sketchnotes Dagma — Sketchnotes van Auge an Hirn

Wanneer je in jouw sketchnotes gebruik maakt van beproefde vormen, kunnen je toeschouwers ze sneller begrijpen omdat ze dat type informatie al kennen uit een andere context. De meeste mensen die sketchnotes gebruiken, benutten de volgende elementen:

Tekeningen en diagrammen: Die maken de boodschap tastbaar en concreet. Diagrammen met curves laten in een oogopslag zien, hoe de tendens van een bepaalde ontwikkeling is. Wanneer de curve naar boven gaat, begrijpt de toeschouwer meteen wat er bedoeld wordt. Ook schetsen kunnen een bepaalde kwestie in een oogopslag verduidelijken.

Met de hand geschreven tekst: extra informatie kun je in een goed leesbaar handschrift toevoegen. Meestal wordt dit met blokletters gedaan, want die zijn beter leesbaar wanneer de notities op een krap bemeten ruimte moeten staan.

Kaders: Tekst of afzonderlijke alinea’s kun je in kaders (zogenoemde “containers”) zetten. Zo zorg je voor een duidelijke scheiding van de informatie en wordt de sketchnote vanzelf overzichtelijker.

Scheidingen: Juist bij sketchnotes die lineair een bladzijde volgen, worden graag grafische scheidingsmiddelen ingezet. Deze structureren op een eenvoudige manier.

Pijltjes: Wanneer je wilt verduidelijken in welke volgorde de afzonderlijke elementen van je sketchnote gelezen moeten worden, dan zijn opvallende pijlen heel handig. Ze geven sturing aan de leesrichting.

Bullets: Als je afzonderlijke info punt voor punt wilt opsommen, dan zijn bullet points heel bruikbaar. Dat hoeven niet altijd cirkels of sterretjes te zijn. Ze kunnen ook qua thema passen bij jouw sketchnote, maar ze moeten wel snel te tekenen zijn.

Icons: Smmige begrippen zijn goed weer te geven als icons (symbolen of pictogrammen) en komen ook op andere punten tot inzet, bijvoorbeeld op borden. Ze moeten in elk geval onmiddellijk begrijpelijk zijn. In een infografiek kun je geweldige effecten bereiken wanneer je begrippen weergeeft als icons.

Typografie: Een mix van verschillende lettertypes maakt een sketchnote boeiender en zorgt tegelijkertijd voor structuur.

Stel een heel lexicon met beeldtaal samen

Om snel kenmerkende tekeningen te maken, kun je oefenen om vaak voorkomende vormen en voorwerpen met maar een paar lijntjes te tekenen. Op die manier stel je een heel lexicon samen met jouw eigen beeldtaal. Zo kun je heel snel en efficiënt tekenen en illustreren. Bovendien vergaar je op die manier een schat aan tekens waarvan jouw lezers de betekenis moeiteloos begrijpen.

Om sketchnotes te tekenen, heb je weliswaar geen speciaal schrijfgerei nodig, maar toch heeft elke pen zijn geheel eigen kenmerken. Wanneer je die kent en ermee vertrouwd bent hoe ze schrijven, dan kun je ze doelgericht gebruiken. Hierdoor zorg je tegelijkertijd voor grafische variatie in je sketchnotes en dat maakt toeschouwers oplettender.

In de regel wordt er bij sketchnotes niet voorgetekend. Met een beetje oefening lukken ook spontane schetsen steeds beter. Neem een fineliner als de MONO Drawing Pen en teken er meteen op los. Voor bredere lijnen of outlines met meer dynamiek kun je ook gebruikmaken van een Fudenosuke. Deze beschikt over een penseelpunt waarmee je zwierig kunt tekenen met een mooie, volle kleur.

Hoe kleiner het lettertype is, des te fijner moet ook de punt van de pen zijn om de tekst goed leesbaar te houden.

Wanneer je bij jouw sketchnote schrift in een variërende grootte gebruikt, heb je dus ook pennen nodig met punten in verschillende diktes. De Fudenosuke is verkrijgbaar met een stevige of een zachte punt. Afhankelijk van de mate van druk die je uitoefent, kun je dikkere of dunnere lijnen trekken.

Sketchnotes inkleuren

Wanneer je wilt, kun je sketchnotes ook inkleuren – heel subtiel en ingetogen of ook met felle kleuren. Het kan er ook formidabel uitzien wanneer je met verschillende tinten grijs werkt om voor afwisselende schaduweffecten te zorgen.

Indien mogelijk moet de kleur echter minder decoratief zijn en de betreffende uitspraak ondersteunen.

Zo kan het zin maken om afzonderlijke tekens, zoals uitroeptekens, stopbordjes of markeringen, een rode kleur te geven. Hierdoor komen ze optisch sterker tot uitdrukking. Een gloeilamp kun je geel maken – om in een oogopslag te wijzen op belangrijke informatie.

Of jij jouw sketchnotes nu in zwart maakt of ook andere kleuren toepast, is echter ook afhankelijk van het verdere gebruik. Wanneer jouw sketchnotes gefotokopieerd worden, is het zinvol om af te zien van kleuren omdat de kopie dan de beste weergave is van het origineel.

Wie het een tikje artistieker wilt maken, kan ook aquarel of lettering in de sketchnotes gebruiken en de tekst er omheen plaatsen. Op die manier geef je een individuele touch aan je sketchnote. Het best gebruik je daarvoor Brush Pens zoals de ABT Dual Brush Pen of de Fudenosuke.

Brush Pens voor handlettering in sketchnotes

Wanneer je ook handlettering elementen in je sketchnotes opneemt, is het raadzaam om te werken met Brush Pens, zoals de ABT Dual Brush Pens op waterbasis of een Fudenosuke. Want daarmee creëer je een fraaie, sierlijke lettering.

Vlakgom en correctierollers kunnen worden gebruikt om de tekening te corrigeren, mocht er eens een foutje gebeuren. Wanneer je de illustratie na afloop nog een keer wilt bewerken, is een correctieroller hiervoor bij uitstek geschikt. Doordat hij droog corrigeert, kun je meteen weer over de gecorrigeerde plek schrijven of tekenen.